Skarby klasztornych bibliotek w Cieszynie

Wystawa, zorganizowana na marginesie realizowanego aktualnie przez wiele polskich ośrodków bibliotecznych i uniwersyteckich, szeroko zakrojonego projektu "Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w. Losy, znaczenie, inwentaryzacja", poświęcona jest prezentacji książek z bibliotek klasztornych znajdujących się w zbiorach Książnicy Cieszyńskiej.

Wernisażowi towarzyszyć będzie wykład o. Marka Miławickiego OP z Dominikańskiego Instytutu Historycznego „Losy książki klasztornej na ziemiach polskich w okresie zaborów”, po którym autorzy wystawy Rafał Cholewa i Krzysztof Kleczek przedstawią sprawozdanie z przeprowadzonych przez siebie w Książnicy Cieszyńskiej kwerend w ramach projektu Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX w.

Za pośrednictwem książek pochodzących ze zbiorów Książnicy, a także eksponatów wypożyczonych z Muzeum Śląska Cieszyńskiego oraz klasztorów cieszyńskich bonifratrów i elżbietanek, autorzy wystawy pokusili się o próbę pokazania historii i działalności zakonów, dziejów klasztorów na Śląsku Cieszyńskim oraz skutków kasat zakonów i likwidacji poszczególnych klasztorów.

- Jednym z najciekawszych prezentowanych na wystawie przykładów losów książki klasztornej jest dzieło „Tertivs tomvs Conciliorvm omnivm...”, wydane Kolonii w roku 1551. W 1568 r. kardynał Stanisław Hozjusz (1504-1579), inicjator sprowadzenia jezuitów na ziemie polskie, uczestnik obrad soboru trydenckiego, podarował prezentowane dzieło swojemu sekretarzowi Stanisławowi Reszce (1544-1600). Reszka – dyplomata, pamiętnikarz, polemista, dużą część życia spędził we Włoszech, pełniąc m.in. funkcję posła Rzeczypospolitej w Neapolu, posłował również do Henryka Walezego. Był również autorem szeregu polemicznych pism skierowanych przeciwko innowiercom. Dalsze losy książki związane są z domem profesów jezuitów krakowskich od św. Barbary. Dzieło to było najprawdopodobniej ich własnością do kasaty zakonu w 1773 r. Kolejnym właścicielem został Michał Hieronim Juszyński, kaznodzieja i bibliograf, do kręgu znajomych którego należeli m.in. Tadeusz Czacki, Józef Maksymilian Ossoliński, Hugo Kołłątaj, Julian U. Niemcewicz. Juszyński był właścicielem pokaźnego księgozbioru, który odsprzedał Janowi Feliksowi Tarnowskiemu. Jak wskazuje notatka proweniencyjna, wszedł on w posiadanie prezentowanego druku prawdopodobnie w latach 1795-1799, kiedy pełnił funkcję proboszcza we wsi Podole na Rzeszowszczyźnie. Do Biblioteki Szersznika książka ta, jak również kilka innych druków, trafiła w 1804 r. za sprawą brata twórcy biblioteki – Józefa Szersznika, urzędnika w Tarnowie i Czerniowcach - tłumaczy Krzysztof Kleczek, współautor wystawy, zachęcając do odwiedzenia wystawy.

Losy klasztornych książek można będzie poznać dzięki wystawie, na którą Książnica Cieszyńska zaprasza do 13 września - codziennie z wyjątkiem niedziel i poniedziałków. W soboty od 9.00 do 15.00, a w pozostałe dni od 8.00 do 18.00.