"Sacrum in Musica" - dla bł. Jana Pawła II

Festiwal rozpoczął się we wtorek, a zakończy na dwa dni przed kanonizacją Jana Pawła II.

- Dlatego cały Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej na Podbeskidziu dedykowaliśmy właśnie papieżowi Polakowi i jemu poświęcone będą dwa pierwsze koncerty – zapowiada Władysław Szczotka, dyrektor Bielskiego Centrum Kultury, które jest głównym organizatorem festiwalu, odbywającego się przy współpracy Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej, a także pomocy ze strony parafii, instytucji kultury i sponsorów.

Swoim honorowym patronatem przedsięwzięcie objęli: bp Roman Pindel, ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej oraz bp Paweł Anweiler, zwierzchnik diecezji cieszyńskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego.

Program festiwalu

Wtorek, 22 kwietnia, 18.00

Festiwalowe koncerty muzyki sakralnej otworzył we wtorek 22 kwietnia o 18.00 w kościele Jezusa Chrystusa odkupiciela Człowieka na osiedlu Karpackim wykonanie  pasyjnego oratorium Świętokrzyska Golgota - Janowi Pawłowi II,  z miłością".

Oratorium Świętokrzyska Golgota powstało z inspiracji polską Golgotą, czyli Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Chrystusowego na Świętym Krzyżu. Góra, na której zbudowano klasztor, nosi nazwę Łysiec. To słowo jest polskim tłumaczeniem łacińskiego słowa Golgota. W sanktuarium znajdują się fragmenty krzyża, do którego wedle tradycji przybito Jezusa Chrystusa. Przez wieki miejsce to było celem pielgrzymek wiernych, w tym królów z rodu Jagiellonów. Autorem oratorium jest Zbigniew Książek, znakomity prozaik i dramaturg, autor tekstów piosenek. Treść i poetycki język dzieła to wynik fascynacji legendą Gór Świętokrzyskich i związanym z nimi nierozerwalnie klasztorem na Świętym Krzyżu. Twórcą muzyki do tego przejmującego widowiska jest kompozytor Piotr Rubik. Znakomite porozumienie artystyczne obu twórców dało w efekcie dzieło wybitne, przepełnione duchową ekspresją, a zarazem pełne dynamiki i akcji. Nawiązuje ono formą do dzieł pasyjnych, ale zawierające również charakterystyczne elementy folkloru świętokrzyskiego. Dzieło miało swoją prapremierę 6 kwietnia 2004 r. Zostało zarejestrowane przez TVP i ukazało się na płytach, których sprzedaż osiągnęła rekordowe rezultaty. Świętokrzyska Golgota to pierwsze z serii trzech oratoriów, które wspólnie stworzyli Zbigniew Książek i Piotr Rubik, nazywając je Tryptykiem Świętokrzyskim.

Wśród bielskich wykonawców znajdą się soliści: Olga Szomańska, Joanna Słowińska, Maciej Miecznikowski i Michał Kaczmarek. Narratorem będzie Przemysław Branny. Wystąpi też Bielska Orkiestra Festiwalowa oraz chór „Fermata” z Kielc, a całością dyrygować będzie Mikołaj Blajda.

Środa, 23 kwietnia

O swojej miłości do papieża zapewniają też artyści znanego folkowego zespołu „Turnioki”, którzy z okazji kanonizacji przygotowali specjalny koncert „Górale błogosławionemu Janowi Pawłowi II”. Wykonają go w środę 23 kwietnia o 18.00 w Bielskim Centrum Kultury. Złożą się na ten program utwory inspirowane biblijnymi tekstami, jak również góralskie i religijne pieśni, które znał i lubił Jan Paweł II.

Jemu też dedykowana będzie wystawa zatytułowana „Przewodnik, świadek, święty...”, która po koncercie „Turnioków” zostanie otwarta w Galerii Środowisk Twórczych BCK. Znajdą się na niej obrazy, zdjęcia, rysunki, plakaty inspirowane postacią bł. Jana Pawła II.

- Jest paradoksem, że tak medialna postać, jak Papież-Polak, nie stała się w szerszym zakresie inspiracją dla intrygujących przemyśleń w obszarze sztuki. Czy, mimo bezpośredniości i niemal rodzinnej atmosfery jaką stwarzał, stawiał zbyt wysokie wymagania? Czy nazbyt bezkompromisowo mówił o trudnych sprawach, sprzeciwiając się populistycznym trendom? Czy patrzył na życie ze zbyt dużego dystansu, stawiając wszystko w transcendentnej perspektywie- mówi komisarz wystawy Piotr Czadankiewicz.

Galeria Środowisk Twórczych organizuje wystawę „Przewodnik, świadek, święty...”. Zamierzeniem tego projektu jest odejście od wspomnieniowego charakteru i sięgnięcie po osobiste przemyślenia i przeżycia, egzystencjalne przewartościowania, których źródłem było życie i nauczanie Jana Pawła II. Tego typu realizacje w obszarze sztuk plastycznych należą do rzadkości, tym większa jest satysfakcja z niniejszej inicjatywy. Wystawa prezentuje malarstwo, rysunek, fotografię ale i – próbujący mówić wyrazistym, precyzyjnym językiem – plakat. Sięga po prace sprzed lat i równocześnie po powstałe specjalnie dla potrzeb tego projektu. Spotkamy tu nazwiska tak znanych artystów jak Maciej Bieniasz, Franciszek Starowieyski, Waldemar Świerzy, Arturo Mari, Mieczysław Górowski, Roman Kalarus, Lech Majewski i inni.

Poprzez różnorodność wypowiedzi – od abstrakcji, przez poetykę i metaforę po syntezę i „publicystykę” plakatu, a zwłaszcza poprzez bezpośredniość wypowiedzi – przynajmniej części prac – wystawa stanie się, mamy nadzieję, budzącym refleksje głosem przybliżającym przesłanie życia Jana Pawła II.

Czwartek, 24 kwietnia

W czwartek 24 kwietnia o 18.00 w kościele ewangelickim w koncercie muzyki starocerkiewnej wystąpi chór męski „Anchiskhati” z Gruzji. Ich miłość do tradycyjnej pieśni gruzińskiej połączyła grupę studentów Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Tbilisi, którzy w 1987 r.  utworzyli kameralny zespół wokalny specjalizujący się w wykonywaniu dawnych, często obecnie zapomnianych gruzińskich polifonicznych hymnów cerkiewnych. Stało się to możliwe dzięki znajdującym się w posiadaniu Konserwatorium transkrypcjom tych utworów, które opublikowano w XIX wieku.

Kolejnym krokiem w muzycznych poszukiwaniach były studia nad starocerkiewnymi pieśniami paschalnymi. Wykonali je po raz pierwszy 10 kwietnia 1988 r. podczas uroczystości wielkanocnych w klasztorze Betania i ten dzień uważa się za moment powrotu tradycyjnych gruzińskich pieśni starocerkiewnych do liturgii. Słuchacze zostali oczarowani melodiami wychwalającymi Boga, ich niezwykłym pięknem i bliską sercu wymową.

Tydzień później patriarcha gruziński Ilia II zaprosił chór do swej siedziby. Pierwszą pieśń, którą zaśpiewał dla dostojnego gospodarza była Kriste Aghsdga ze szkoły pieśni Shemokmedi. Wtedy też patriarcha zaprosił chór do udziału w uroczystościach ponownego otwarcia Anchiskhati – najstarszej świątyni  w Tbilisi oraz mianował zespół oficjalnym chórem klasztoru. Od tego dnia chór nosi nazwę Chóru Cerkiewnego Anchiskhati.

Odrodzenie gruzińskiej pieśni starocerkiewnej, zapomnianej przez kilka pokoleń z powodu ateistycznej, sowieckiej cenzury, zapoczątkowały studia nad tysiącami transkrypcji pieśni z dawnych wieków. Inicjatywa ta była wspierana zarówno przez samego patriarchę, jak i przeora Anchiskhati. Bardzo szybko chór i niemal zapomniane gruzińskie pieśni starocerkiewne zdobyły miłość i popularność wśród wiernych. Powstawały nowe chóry w innych częściach kraju, a Anchiskhati wydał swoją pierwszą płytę Aghdgomasa Shensa (1991) z pieśniami wielkanocnymi. Wkrótce chór, śpiewający pod dyrekcją Malkhaza Erkvanidze, powiększył swój skład do 12 osób i rozpoczął żywą działalność koncertową. W 1993 roku  po raz pierwszy wystąpił poza granicami Gruzji: w Grecji. W następnych latach koncertował w wielu krajach Europy, a także w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. W Bielsku-Białej obok hymnów starocerkiewnych zespół wykona też kilka gruzińskich pieśni ludowych, w tym znaną z innych niż muzyczne względów Suliko.

Piątek, 25 kwietnia

Na spotkanie z żywiołową muzyką gospel ostatniego dnia festiwalu - 25 kwietnia o 18.00  - do kościoła św. Andrzeja Boboli zaprasza Deborah Woodson i Gospel Soulmates z Niemiec.

Deborah Woodson urodziła się w rodzinie pastora kościoła baptystów w Georgii w Stanach Zjednoczonych. Po raz pierwszy występowała już mając 2 lata: śpiewała wówczas muzykę gospel w kościele. Naukę śpiewu zakończyła na Uniwersytecie Północnej Karoliny z najwyższymi ocenami, jako wyróżniająca się studentka. Swoją profesjonalną karierę rozpoczęła w Nowym Jorku, gdzie prezentowała swój niepowtarzalny indywidualny styl śpiewu, czerpiący z elementów rocka i gospel. Występowała w wielu musicalach na Brodway’u , m.in. w Dreamgirls, Beehive i Smokey Joe’s Cafe. Śpiewała w teatrach muzycznych w całych Stanach, od Aladdin Casino w Las Vegas do Ford Theatre w Waszyngtonie. Wystąpiła też nawet przed prezydentem Stanów Zjednoczonych.

Aktualnie Deborah Woodson mieszka w Kolonii. Dzięki regularnym występom w popularnych produkcjach telewizyjnych jak np. Samstagnacht w RTL oraz współpracy z Koeln Comedy Show Band jest powszechnie w znana w Niemczech. Brała udział w europejskich tournee takich gwiazd, jak Jennifer Rush, Gloria Gaynor, Weather Girls czy Scorpions. Jako gwiazda gościnna wzięła udział w dwóch tournee niemieckich Howarda Carpendale.Szczególne miejsce w karierze Deborah mają koncerty z jej chórkiem Gospel-Soulmates, podczas których z towarzyszeniem profesjonalnej grupy instrumentalnej wspólnie wykonują tradycyjne standardy gospel, a także nowoczesne interpretacje gospel i utwory własne. Nie ma słuchaczy, który muzyka ta nie porwałaby i nie zachęciła do wspólnego klaskania i śpiewania. Deborah szybko stwarza niezwykłą atmosferę znaną z amerykańskich kościołów, którą potęgują tradycyjne kościelne stroje, noszone przez artystów.

Deborah wydała kilka albumów płytowych, w tym Gospel Jubilations i Christmas Gospel, a jej singiel Dance to the Music znalazł się na prestiżowej liście przebojów Top 40. Często występuje z własnym show muzycznym Deborah Wodsoon & Band, elektryzując publiczność amerykańską muzyką soul, rhytm’n’blues, gospel i jazz. W repertuarze obok znanych i lubianych standardów ma także własne utwory.

Bilety do nabycia w kasach Bielskiego Centrum Kultury oraz przed koncertami.