Spadkobiercy, jubilaci…

W Cieszynie i Czechowicach-Dziedzicach odbyły się obchody 150-lecia powstania stowarzyszenia Dziedzictwo św. Jana Sarkandra – wcześniej Dziedzictwa bł. Jana Sarkandra dla Ludu Polskiego na Śląsku. Swoje jubileusze obchodziły też szkoły katolickie, prowadzone dziś przez tę organizację.

Jubileuszowa Msza św. w Cieszynie.
Alina Świeży-Sobel /Foto Gość

Mszy św. w cieszyńskim kościele św. Marii Magdaleny, inaugurującej jubileuszowe uroczystości, przewodniczył bp Roman Pindel, od 2014 r. prezes zarządu Dziedzictwa św. Jana Sarkandra. W świątyni wraz z członkami stowarzyszenia, uczniami oraz nauczycielami katolickich placówek oświatowych modlili się liczni kapłani, siostry zakonne i przedstawiciele władz samorządowych oraz sympatycy Dziedzictwa.

Początki w bibliotece

Historię sprzed półtora wieku przywołał w homilii ks. Marek Studenski, członek zarządu Dziedzictwa. Mówił o początkach Biblioteki Polskich Teologów, która z inicjatywy ks. dr. Mateusza Opolskiego powstała w 1845 r. przy seminarium duchownym w Ołomuńcu, a potem działała przy seminarium dla kleryków ze Śląska Cieszyńskiego w Widnawie. Kapłani, którzy skupili się wokół tej idei, w późniejszym czasie zaangażowali się w pracę nad umacnianiem polskiej i katolickiej tożsamości wiernych w parafiach Śląska Cieszyńskiego. Byli to m.in. ks. Ignacy Świeży, pierwszy prezes założonego w 1873 r. Dziedzictwa, ks. Antoni Janusz, autor pierwszego polskiego katolickiego kancjonału na Śląsku Cieszyńskim czy ks. Józef Londzin, późniejszy prezes Dziedzictwa, organizator pierwszej polskiej szkoły w Cieszynie i wieloletni redaktor polskiej „Gwiazdki Cieszyńskiej”, a w 1918 r. jeden z prezydentów polskiej Rady Narodowej dla Księstwa Cieszyńskiego.

– Wszystko zaczęło się od książki, bo książka to potęga. Nic dziwnego, że kiedy 150 lat temu powstało Dziedzictwo bł. Jana Sarkandra, to jego celem było przede wszystkim rozpowszechnianie polskiej literatury, polskiej książki – podkreślał ks. Studenski, przypominając, że formą uczczenia ważnych wydarzeń były kolejne publikacje, które wydawało Dziedzictwo.

Pierwszą publikacją była rozprawa ks. Świeżego „O męstwie chrześcijańskim”. Ważnym punktem działalności wydawniczej był też opracowany i wydawany w dużych nakładach modlitewnik „Chwalcie Pana”, który również dzisiaj otrzymują dzieci pierwszokomunijne w naszej diecezji. Z okazji 150. rocznicy Dziedzictwo wydało „Zwyczaje religijne na tle pobożności wiernych dekanatów powiatu cieszyńskiego” autorstwa ks. Karola Tomali, pod redakcją ks. Piotra Góry. W publikacji znalazły się też grafiki Jana Wałacha z Istebnej oraz świadectwa osób związanych z Dziedzictwem, absolwentów szkół.

We wstępie do jubileuszowej publikacji bp Pindel napisał: „Widać tu działanie Boga, który w każdym czasie i w każdych warunkach powołuje osoby do realizacji swoich zamierzeń. Można powiedzieć, że historia Dziedzictwa pokazuje, że Opatrzność Boża przychodzi zawsze na czas”.

Nowe otwarcie

Podczas niemieckiej okupacji prace Dziedzictwa były zakazane, a prezes, ks. Rudolf Tomanek, został zamordowany w KL Dachau. Po II wojnie światowej, w 1950 r., zostało ono zlikwidowane przez komunistyczne władze, a w 1993 r. ks. Henryk Satława doprowadził do reaktywacji idei, a także zainicjował działalność prowadzonych przez Dziedzictwo św. Jana Sarkandra szkół katolickich w Cieszynie i Czechowicach-Dziedzicach. W tym roku Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. św. Melchiora Grodzieckiego w Cieszynie świętuje 25 lat działalności, a czechowicka Katolicka Szkoła Podstawowa im. św. Brata Alberta – 15. Swój jubileusz 30-lecia obchodzi też reaktywowane Dziedzictwo, które obok działalności oświatowej i wychowawczej podejmuje kontynuację wydawanej do wybuchu II wojny światowej „Gwiazdki Cieszyńskiej”, która w obecnych warunkach przyjęła postać internetowego portalu informacyjnego.

Przywołaniu tej historii towarzyszyło spostrzeżenie, że w ciągu 150 lat Dziedzictwo stawało wobec niezwykle trudnych wyzwań. – Ci, którzy je stanowili, działali w warunkach wielu przeciwności, ale udało się je przetrwać dzięki temu, że zaangażowani myśleli o tym, jak przeciwdziałać złym zjawiskom, pamiętali o męstwie i wszystko opierali na przekonaniu, że to Pan Bóg kieruje losami świata, a Jego Opatrzność nad nami czuwa – dodawał ks. Studenski.

Obecnie zarząd Dziedzictwa działa w składzie: bp Roman Pindel, wiceprezes Maria Liwczak, sekretarz Beata Kościółek, członkowie: ks. Marek Studenski, ks. Jacek Gracz i ks. Andrzej Abdank-Kozubski.

Ludzie Dziedzictwa

Ważnym punktem cieszyńskich obchodów była uroczystość w Domu Narodowym, gdzie prezes bp Pindel mówił o zmianach, jakie zaszły w kierunkach działalności stowarzyszenia na przestrzeni półtora wieku, kiedy miejsce wydawnictw zajęła dominująca dziś działalność edukacyjna szkół i przedszkoli katolickich.

Biskup Pindel wręczył honorowe odznaki „Przyjaciela Dziedzictwa św. Jana Sarkandra”, przyznawane osobom wspierającym misję stowarzyszenia. Otrzymali je m.in. prof. Rafał Abdank-Kozubski, s. Marlena Szlachta, boromeuszka, ks. prał. Henryk Satława, ks. kan. Antoni Młoczek, ks. kan. Jan Figura, ks. kan. Karol Mozor, ks. kan. Marian Brańka, a także związani z Dziedzictwem politycy, dziennikarze, ludzie kultury, rodzice absolwentów i uczniów szkół.

Nagrodę prezesa z okazji Dnia Edukacji Narodowej odebrała Anna Tomanek-Puda, dyrektor KSP w Czechowicach-Dziedzicach, a z okazji jubileuszu uhonorowani zostali też pracownicy KLO w Cieszynie.

Na scenie zespół teatralny pod przewodnictwem ks. Tomasza Sroki, asystenta kościelnego szkół katolickich w Cieszynie i katechety, zaprezentował sztukę Karola Wojtyły „Przed sklepem jubilera”. – Moim marzeniem jest założenie w Dziedzictwie teatru Sarkandrowskie Słowo i myślę, że będziemy to kontynuować, żeby to słowo ze szczególną dramaturgią przemawiało. Teatralna działalność może też świetnie jednoczyć młodzież i seniorów – zaznacza ks. Sroka, doświadczony reżyser i aktor.

Anielski patronat

Jubileuszowe obchody odbyły się również w Czechowcach-Dziedzicach, gdzie podczas Mszy św. w kościele NMP Królowej Polski, koncelebrowanej pod przewodnictwem bp. Pindla, uczniowie i przedszkolaki, a także ich nauczyciele, opiekunowie, rodzice oraz goście dziękowali za 15 lat katolickiej szkoły i odbywającą się tego dnia uroczystość nadania przedszkolu imienia Aniołów Stróżów.

W sali gimnastycznej KSP im. św. Brata Alberta odbyło się jubileuszowe spotkanie, na którym powitała wszystkich dyr. Anna Tomanek-Puda. Przypominając wybrane wydarzenia z historii stowarzyszenia, wskazywała na związki łączące w Dziedzictwie Czechowice z Cieszynem, w tym kapłanów pochodzących z tych stron: ks. A. Janusza, ks. Józefa Londzina, ks. H. Satławę. – Dzięki staraniom ks. Satławy, po cieszyńskich szkołach już w 2009 r. powstały także placówki w Czechowicach-Dziedzicach. Cieszymy się, że możemy się rozwijać i krzewić oświatę, uczyć młodych ludzi kształtować ich myśli i serca. Czasy się zmieniają, ale wartości, którymi się kierujemy, zostają te same: Bóg, ojczyzna, miłość, dobro bliźniego, współpraca, przyjaźń – zaznaczyła dyr. Tomanek-Puda.

Dyrektor przedszkola Anna Sarna odczytała akt nadania przedszkolu imienia i wraz z bp. Pindlem odsłoniła tablicę z nową nazwą placówki. Uczniowie zaprosili na artystyczny program muzyczny, taneczny i teatralny. Wystąpili też najmłodsi podopieczni przedszkola. Biskup Pindel wręczył odznaki „Przyjaciela Dziedzictwa”, które otrzymali m.in. wicestarosta Andrzej Kamiński, burmistrz Marian Błachut, wiceburmistrz Paweł Mrowiec, prezes Unimot Terminale Tadeusz Szkudlarski, ks. Marian Frelich.