Bialski cmentarz ewangelicki

Urszula Rogólska

publikacja 28.10.2013 22:59

Na ewangelickim cmentarzu przy ul. Piłsudskiego w Białej spoczywają przedstawiciele wielkich rodzin fabrykanckich, księża ewangeliccy, burmistrzowie, politycy, artyści – znacząca część bielskiej elity XIX i początku XX wieku.

Bialski cmentarz ewangelicki Pomnik nagrobny Rudolfa Teodora Seeligera burmistrza Białej w latach 1855–1867 Urszula Rogólska /GN

Jego historia sięga 1783 roku i wciąż pozostaje czynnym miejscem pochówków - cmentarz ewangelicki w Bielsku-Białej przy ul. Piłsudskiego 15. Znajduje się w ścisłym centrum miasta, przy ruchliwej ulicy, choć prowadzi na niego mała bramka ukryta za budynkami obok przystanku autobusowego.

Wśród nagrobków już zaraz przy bramce wejściowej nie sposób nie zauważyć dwujęzyczną, polsko-słowacką nagrobną tablicę dedykowaną malarzowi Peterowi Michalowi Bohúňowi, żyjącemu w latach 1822–1878. Nieco dalej - najbardziej okazały pomnik nagrobny tej nekropolii, postawiony Rudolfwi Seeligerowi (1810–1884) – politykowi, publicyście, działaczowi religijnemu, burmistrzowi Białej w latach 1855-1867.

Wśród napisów na nagrobkach - nazwiska przedstawicieli wielkich rodzin fabrykanckich, księży ewangelickich, burmistrzów, polityków, artystów – znaczącej część bielskiej elity XIX i pocz. XX wieku.

Jak podają źródła historyczne, ewangelicki cmentarz w Białej, powstał w 1783 r., zastępując istniejącą prawdopodobnie od 1714 r. katolicko-ewangelicką nekropolię w miejscu dzisiejszego kościoła ewangelicko-augsburskiego Marcina Lutra. W XIX w. dwukrotnie (1838 i 1867) był rozbudowywany. Najbardziej ucierpiał w latach 1945–1948, kiedy to w ramach „walki z niemczyzną” 75 procent niemieckojęzycznych inskrypcji. (219 z 293 nagrobków).

Wśród najsłynniejszych postaci, które pochowano na ewangelickiej nekropolii w Białej są m.in.: Adolf Bartling (1847–1920) – nauczyciel i samorządowiec, Adalbert Boehm (1857–1904) – nauczyciel, wykładowca i działacz społeczny, Hermann Fritsche (1846–1924) – teolog, publicysta, działacz społeczny i religijny, Rudolf Lukas (1846–1923) – przemysłowiec, działacz społeczny, burmistrz Białej w latach 1898–1909, Johann Mizia (1754–1801) – działacz religijny, pierwszy pastor parafii Marcina Lutra czy  Kuno von Pongratz (1883–1942) – działacz polityczny, burmistrz Bielska w latach 1922–1930.

O innych beskidzkich nekropoliach czytaj TUTAJ

Wspomnienia o osobach, które już odeszły do Pana czytaj TUTAJ