Cieszyńska debata o Apostołach Słowian

Alina Świeży-Sobel

publikacja 14.04.2013 16:02

Międzynarodowa konferencja naukowa na temat: „Intelektualne i duchowe dziedzictwo Cyryla i Metodego – historia i aktualność tradycji cyrylo-metodiańskiej” została zorganizowana w Cieszynie.

Ekumeniczne nabożeństwo na otwarcie konferencji Ekumeniczne nabożeństwo na otwarcie konferencji
Alina Świeży-Sobel/GN

Była jednym z punktów międzynarodowych obchodów 1150. rocznicy przybycia Braci Sołuńskich na Wielkie Morawy. Na życzenie władcy Państwa Wielkomorawskiego księcia Rościsława przybyli bracia Cyryl i Metody, misjonarze znający język Słowian. W 863 roku podjęli się chrystianizacji ówczesnego Państwa Wielkomorawskiego, a także włączyli się w dzieło kształtowania języków, piśmiennictwa i kultury Słowian. W Welehradzie ustanowiona została stolica biskupia św. Metodego, pierwszego arcybiskupa Wielkich Moraw.

Głównym tematem dyskusji były zagadnienia związane z dziedzictwem, jakie zostawili święci Cyryl i Metody w obszarze trzech narodów – polskiego, czeskiego i słowackiego. Zagadnienia te przybliżyli wykładowcy wyższych uczelni z Lublina Opola, Wrocławia, Nitry, Ołomuńca, Preszova.

Trzy narody

W dyskusji wzięli udział przedstawiciele trzech narodów, a także różnych Kościołów chrześcijańskich. Przybyli patronujący przedsięwzięciu biskupi katoliccy z Polski, Czech i Słowacji: bp Tadeusz Rakoczy, ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej, bp František Václav Lobkowicz, ordynariusz diecezji ostrawsko-opawskiej, i bp Viliam Judák, ordynariusz diecezji nitrzańskiej, a także luteranie: bp Paweł Anweiler, zwierzchnik diecezji cieszyńskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego, i bp Władysław Wolny, przewodniczący Czeskiej Rady Ekumenicznej, oraz przedstawiciel Kościoła prawosławnego w Polsce ks. mitrat Sergiusz Dziewiatowski, wiceprzewodniczący oddziału śląskiego Polskiej Rady Ekumenicznej.

Wszystkich przybyłych gości, prelegentów i słuchaczy powitał ks. prof. dr hab. Józef Budniak, przewodniczący komitetu organizacyjnego konferencji, zapraszając najpierw do wspólnej modlitwy dziękczynnej za dar, jaki przynieśli Słowianom święci apostołowie i nauczyciele: Cyryl i Metody. Nabożeństwo odbyło się w ekumenicznej kaplicy Uniwersytetu Śląskiego. – Pan Bóg obdarzył świętych Cyryla i Metodego mądrością, zapałem, wiedzą i męstwem, aby pogańskim narodom wskazali drogę do nieba.

Organizatorem międzynarodowej debaty było Stowarzyszenie Teologów Ekumenistów, wraz z Uniwersytetem Śląskim – Wydziałem Etnologii i Nauk o Edukacji oraz Komisją do spraw Polsko-Czeskich i Polsko-Słowackich przy Polskiej Akademii Nauk w Katowicach.

Bp František Lobkowicz w homilii zwrócił uwagę na przykład posłuszeństwa wobec Kościoła, jaki swoim postępowaniem zostawili nam święci Cyryl i Metody, którzy bez żadnych pytań podjęli trudną misję wśród nieznanych im narodów. – Wiedząc, że nie jest to zadanie łatwe, ale potrzebne, bardzo dobrze się do tego posłannictwa przygotowali – mówił bp Lobkowicz, przypominając, że aby dobrze głosić Ewangelię, wcześniej poznali język, kulturę, przynosząc gotowe przekłady Pisma Świętego. Przyszli z Bizancjum, ale tak jak kiedyś św. Paweł szedł do Jerozolimy – tak i oni poszli też do Rzymu, by upewnić się, czy głoszą tę samą wiarę, co apostołowie. – Stali się w ten sposób znakiem ekumenicznym łącząc Kościół wschodni i zachodni.

– Oni szukali nowych sposobów głoszenia Ewangelii i ludzi, którzy Jej nie znają – i to też jest ich wskazówka dla nas, dla ludzi żyjących w dzisiejszych czasach, byśmy myśleli o tych, których nie ma w kościele, którzy nie dojrzeli do spotkania z Bogiem. To zadanie dla nas wszystkich: kapłanów i wszystkich ochrzczonych – dodawał bp Lobkowicz. 

Jesteśmy zobowiązani

Podczas otwarcia obrad w uniwersyteckim Centrum Konferencyjnym bp Tadeusz Rakoczy dziękował za tę inicjatywę, pozdrawiając biskupów, władze uniwersyteckie i przedstawicieli środowisk samorządowych, prelegentów i uczestników.

– Z wielką radością włączam się w dzisiejszą międzynarodową konferencję naukową, zorganizowaną z okazji 1150. rocznicy przybycia świętych Cyryla i Metodego do Państwa Wielkomorawskiego. (…) Nasza dzisiejsza obecność jest potwierdzeniem tego, że Cyryl i Metody – święci apostołowie Słowian – trwają w pamięci Kościoła. Można nawet powiedzieć, że aktualnie pamięć ta staje się jeszcze bardziej żywa. Do tego niewątpliwie przyczynił się papież-Słowianin Jan Paweł II, który nosił w swojej duszy szczególnie wyrazisty zapis dziejów własnego narodu od samego początku, ale także i dziejów pobratymczych sąsiednich ludów i narodów. To on zaraz na początku swojego pontyfikatu 31 grudnia 1980 r. ogłosił świętych Cyryla i Metodego współpatronami Europy,  a z okazji 1100-lecia śmierci św. Metodego opublikował słynną encyklikę „Slavorum Apostoli”, ukazującą święte życie obu braci i ich apostolskie posłannictwo w Europie i w świecie. Czynił to wszystko błogosławiony już Jan Paweł II po to, abyśmy w nowych uwarunkowaniach społecznych odkrywali w pełni ich misję i dojrzeli wszystkie owoce duchowe, jakie ona zrodziła i wciąż rodzi w Kościele. (…) Jan Paweł II 22 kwietnia 1990 roku w Welehradzie powiedział: – Kamień węgielny europejskiej jedności znajduje się tu, gdzie Bracia Sołuńscy utrwalali w dziejach Europy tradycję grecką i bizantyjską. Te dwa ogromne wkłady, obie tradycje, chociaż różnią się między sobą, wzajemnie należą do siebie, wspólnie stanowią o Europie chrześcijańskiej, dawnej, a także współczesnej. Święci Cyryl i Metody odegrali rolę trudną do przecenienia…

Jak dodał bp Tadeusz Rakoczy, dzieje świętych Cyryla i Metodego są też świadectwem Kościoła niepodzielonego – jednego, świętego, powszechnego i apostolskiego – i wzywają dzisiaj do jedności, także ekumenicznej.

– Prosimy Boga, aby jeden Duch i jedno serce ożywiało wszystkich wierzących. Po latach trzeba naszego zaangażowania na rzecz zachowania jedności. Nowa ewangelizacja zobowiązuje nas do dawania przekonującego świadectwa o Zmartwychwstaniu, o tym, że Chrystus naprawdę żyje. Musimy stać się budowniczymi naszej przyszłości: polskiej, czeskiej i słowackiej, ale także europejskiej – na kamieniu węgielnym, jakim jest Jezus Chrystus. Tylko On, tylko Chrystus jednoczy i wyzwala. I trzeba dokładać starań, aby nasza wiara była na miarę świadectwa, którego pilnie potrzebuje Europa. Wyrazem tej drogi, daru i zadania jest to nasze dzisiejsze spotkanie. Wszystkim życzę, aby usłyszane tu dzisiaj słowa stały się inspiracją podejmowanych na wzór świętych Cyryla i Metodego inicjatyw na rzecz nowej ewangelizacji – mówił bp Tadeusz Rakoczy.

Ważne dziedzictwo

Wśród słuchaczy kolejnych wykładów byli przedstawiciele władz samorządowych, a także duszpasterze, członkowie zaangażowanych  w działania ekumeniczne grup apostolskich i stowarzyszeń z całego regionu.

O tym, jak bogate jest dziedzictwo św. Cyryla i Metodego, a także odżywające dzięki pontyfikatowi papieża Jana Pawła II po 1990 roku różne formy kultu cyrylo-metodiańskiego, mówili w swoich wykładach teologowie.

Na Słowacji jubileuszowe obchody połączone zostały w 2012 r. z Rokiem Wiary i zaowocowały wieloma wydarzeniami religijnymi, artystycznymi, edukacyjnymi. – Jesteśmy świadomi faktu, iż powrót do własnych korzeni oznacza wprowadzenie w życie drogocennych wartości przez świętych apostołów Słowian, które po tysiącletnim okresie są nadal aktualne, a przejawiają się w głębokim szacunku dla człowieka oraz jego najgłębszych wartości – mówił bp Viliam Judák z Nitry.

Omówione zostały również aspekty aktualności metody misyjnej, przyjętej przez świętych Cyryla i Metodego, a także współczesne interpretacje kulturowego i religijnego dziedzictwa słowiańskiej misji Cyryla/Konstantyna i Metodego.